Copyright 2020 © Psychoterapia Anna Dąbska

YNDROM DDA

Oferuję profesjonalną pomoc psychologiczną w obszarach takich jak:

Psychoterapia - psycholog Anna Dąbska

Spotkania - gabinet Wrocław lub online  

Skype, Whats'App, Messenger

Psychoterapia online 

Wrocław, ul. Gwiaździsta 10/2

Tel. +48 783 180 452  

E-mail: kontakt@psycholog-anna-dabska.pl

Gabinet Psychoterapii

Psycholog Anna Dąbska 

• nieumiejętność w radzeniu sobie z trudną sytuacją życiową

• brak pewności siebie, wiary we własne możliwości, niskie poczucie wartości

• problem z kontrolą nad własnymi emocjami lub nieumiejętność ich wyrażania

• nadmierne odczuwanie przykrych emocji (smutek, strach, apatia, złość, żal)

• nadmierny pesymizm

• wahania nastroju

• lęk przed oceną innych, lęk przed bliskością

• nieumiejętność nawiązywania trwałych i bliższych relacji

• doświadczenie zdrady, rozpadu związku

• poczucie bycia innym i nieakceptowanym

• brak asertywności, trudność w stawianiu granic

• doświadczanie lub bycie świadkiem przemocy

Adres: 

Obszary pomocy psychologicznej

Depresja

Przychodzi taki moment, kiedy zadajesz sobie pytanie co to jest depresja? Depresja to nie jest chwilowy spadek nastroju, który większość z ludzi czasem ma prawo odczuwać - to choroba, a więc wymaga leczenia. I tak jak każda choroba wpływa w mniejszym lub większym stopniu na nasze ciało, jego siłę i sprawność, tak depresja wpływa na naszą psychikę – na myśli, uczucia, motywację, ale też fizyczne funkcjonowanie. Co ważne – nie każdy smutek jest depresją, ale nie każda depresja to typowy smutek. Objawy mogą być różne, u każdego depresja może przejawiać się w trochę inny sposób.

Jeżeli odczuwasz od co najmniej dwóch tygodni obniżony nastrój, smutek lub uczucie pustki, utratę zainteresowań bądź po prostu zauważasz u siebie mniejszą zdolność odczuwania przyjemności z tego co do tej pory Ci ją sprawiało to mogą być już objawy depresji. Inne objawy to m.in.: problemy ze snem (zaburzenia snu, bezsenność lub wzmożona senność w ciągu dnia), ogólne zmęczenie, brak energii, poczucie braku wartości lub odczuwane poczucie winy, a nawet myśli samobójcze.

Depresja jest najczęściej wynikiem współdziałania kilku czynników:

• czynniki biologiczne (predyspozycje genetyczne, zmiany poziomu neuroprzekaźników w  mózgu, choroby    przewlekłe, uzależnienia)

• czynniki psychologiczne (stres, problemy w relacjach z bliskimi, traumatyczne  doświadczenia)

• czynniki społeczno–kulturowe (brak wsparcia innych ludzi, samotność, problemy zawodowe, szkolne, sytuacja materialna).

Depresja może wystąpić w wyniku przykrych sytuacji, z którymi sobie nie radzisz, bądź też z pozoru bez konkretnego powodu, możesz mieć wrażenie, że wszystko Ci się w życiu układa, a Ty nie potrafisz się z tego cieszyć, tak jakbyś rozmijał się z własnych życiem.

Wiele sytuacji życiowych może powodować powyższe stany, są wydarzenia, które bywają nieuniknione takie jak strata bliskich osób, rozwód czy życiowe niepowodzenia. Jednak z czasem człowiek wraca do normalnego funkcjonowania. Gdy mamy do czynienia z depresją – stan przedłużającego się smutku, lęku, poczucia winy … nie mija. Wówczas należy udać się do specjalisty, który oceni stan Twojego zdrowia – lekarz psychiatrabry może zalecić leczenie farmakologiczne, ale też wskaże badania jakie możesz zrobić by wykluczyć podłoże somatyczne, natomiast dopsychoterapeuta pomoże Ci zrozumieć przyczyny depresji oraz wspomoże w radzeniu sobie z objawami i nawrotami tej choroby. 

Problemy w relacjach

Trudności w komunikowaniu się, nieśmiałość, niewyrażone żale i urazy, nieumiejętność panowania nad emocjami – to wszystko prawia, że Twoje relacje z innymi ludźmi nie są takie jakbyś chciał / chciała. Trudno jest żyć samotnie, a jeszcze trudniej czuć samotność będąc w związku. 

Dobre realcje z ważnymi dla nas ludźmi wzmacniają satysfakcję z życia, dają wsparcie w sytuacjach
stresowych, kryzysach, zapobiegają depresji i innym zaburzeniom psychicznym. Zaspokojona potrzeba akceptacji innych daje nam siłę do otwartości na nowych ludzi i nowe doświadczenia.

Niektórzy nie potrafią stworzyć udanego i bezpiecznego związku, opartego na zaufaniu. Często żyją w nieustannym lęku przed bliskością lub w obawie przed porzuceniem. Takie poczucie zaburza zdrową
równowagę w realcjach. Bywa, że z obawy przed samotnością ludzie tkwią w szkodliwych dla siebie związkach nie widząc perspektyw na jakąkolwiek zmianę, W takich sytuacjach warto rozpocząć psychoterapię, by wzmocnić swoją osobowość, nabrać wiary w siebie i wykształcić umiejętność zdrowej komunikacji międzyludzkiej.

Niska samoocena

Czujesz, że nie akceptujesz siebie? Ciągle się krytykujesz? Masz wrażenie, że cały czas coś Ci nie wychodzi, do nieczego się nie nadajesz? 

Dlaczego uważasz, że masz małą wartość? Co powoduje, że wciąż masz wrażenie, że nie jestes wystraczająco dobry? 

Jest w Tobie jakaś część, która nieustannie Cię krytykuje, poddaje ocenie to co robisz, albo do czego chcesz się przymierzasz. W psychologii nazywana jest wewnętrzym krytykiem albo karzącym, krytykującym rodzicem. Ten wewnetrzyn głos tworzy się w skutek doświadczeń, często już w dzieciństwie, pod wpływem wychowania w atmosferze warunkowej miłości.
Od rodziców oczekuje sie miłości bezwarunkowej wobec swoich dzieci, niestety często oczekiwania wobec potomstwa  sprawiają, że pojawia się miłość warunkowa - ,, będę Cię kochał pod warunkiem, że Ty .... " - tu można wstawić całą listę oczekiwań rodziców, które jeśli nie są spełnione, mogą zostać wymuszone gniewem, obwinianiem, odtrąceniem. Dziecko, które doświadcza jakiejś formy odrzucenia przez rodziców uczy się, że nie jest akceptoewane takie jakie jest naprawdę. Następstwem tego może być przekoanie, że nie zasługujemy na miłość to tak po prostu i staramy się być takimi, jakimi inni chcą nas widzieć. Tworzymy w ten sposób swoje fałszywe Ja, które jest pewne siebie tylko na powierzchni, natomiast pod spodem czai się lęk przed ujawnienim swoich słabości i poczucia nieważności.

I tak jak nie masz wpływu na swoje wcześniejsze doświadczenia, które ukształtowały Twoją obecną niską samoocenę, tak dzięki pracy terapeutycznej możesz stać się osobą, która lubi i akceptuje siebie, potrafi obiektywnie ocenić swoje wady i zalety, zna i realizuje swoje potrzeby oraz przede wszystkim wierzy w siebie.

Stres

Zaburzenia lękowe

Aby zrozumieć agresję, warto odróżnić na początku zachowania agresywne od złości oraz od przemocy. 

Na początku pojawia się złość ... . 

Złość to silna emocja, którą czujesz gdy coś staje na Twojej drodze do realizacji zamierzonego celu, gdy ktoś Cię nie rozumie lub postepuje wbrew Tobie. Złość odczuwamy wszyscy, nie jest ani dobra, ani zła, jest informacją dla Ciebie, że dzieje się coś co Cię mocno porusza. Nie masz wpływu na to, że się pojawia, natomiast możesz mieć wpływ na to jak na nią zareagujesz.

Agresja to jedna z form wyrażania złości, jest to świadome działanie, które ma na celu skrzywdzenie drugiej osoby fizycznie lub psychicznie. Często prowadzi do przemocy. Zdarza się, że zachowania agresywne nie sa wyrażane wprost – wtedy mamy do czynienia z tzw. bierną agresją, czyli agresją ,,w białych rękawiczkach". Są to zachownia, które mają wyrządzić komuś przykrość, nie posługując nie przy tym bezpośrednim atakiem, np. obrażanie się ( ale też ,,ciche dni"), celowe zwlekanie, krytyka w formie żartu, ignorowanie kogoś, sabotowanie czyichś działań, upartość, cynizm, sarkazm, wywoływanie poczucia winy, a nawet udawanie ofiary.

Przemoc to wykorzystanie swojej przewagi nad drugim człowiekiem ( fizycznej, emocjonalnej, społecznej, duchowej). Mamy z nią do czynienia wówczas, gdy osoba słabsza poddana jest przez dłuższy czas negatywnym działaniom osoby lub grupy osób silniejszych.

Zachowania agresywne bez trudu akceptowane są w świecie zwierząt, natomiast wśród ludzi najcześciej stygmatyzują sprawcę jako osobę złą, zasługującą na bezdyskusyjną krytykę i potępienie. Trzeba jednak pamiętać, że powodów zachowań agresywnych może być wiele : począwszy od trudnego dzieciństwa,
błędów wychowawczych, poprzez uzależnienia, choroby somatyczne (czyli dotyczące ciała) i zaburzenia hormonalne, aż do zaburzeń psychicznych (agresja może występować w zaburzeniach osobowości, epizodach manii, depresji, w schizofrenii, demencji, a także w epizodach psychotycznych). Tak więc agresja po części jest wrodzona jako natualny popęd do walki o przetrwanie oraz nabyta w skutek doświadczeń i indywidualnej historii życia.
 

Dlatego tak ważne jest trafne zdiagnozowanie przyczyn agresji. Psychoterapia to sposób zarówno na rozpoznanie przyczyn, mechanizów prowadzących do powstawania zachowań zgresywnych oraz kierunkowskazem, który może pokazać inną drogę.

Agresja

Syndrom DDA - Dorosłe Dzieci Alkoholików

Zaburzenia osobowości

Osobowość to krótko mówiąc indywidualny zbiór cech człowieka, który odpowiada za to jak funkcjonujemy, radzimy siebie z wyzwaniami życia prywatnego i zawodowego, jaki mamy stosunek do siebie i innych ludzi. O zaburzeniu osobowości możemy mówić, gdy sposób funkcjonowania danego człowieka odbiega od normy, zauważa się nieprawidłowe wzorce zachowań, które niezależnie od czynników zewnętrznych utrudniają mu życie (np. wieczne konflikty w pracy niezależnie od miejsca zatrudnienia).
Diagnozowanie zaburzeń osobowości nie jest łatwe, gdyż czasem ciężko jednoznacznie stwierdzić czy mamy do czynienia z trwałym zaburzeniem czy tylko z przyjętym stylem funkcjonowania. Jednak o zaburzeniach nie można myśleć w kategoriach choroby psychicznej, jest to pewien utrwalony wzorzec, który powoduje cierpienie danej osoby oraz ludzi w jej otoczeniu.

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób stworzona przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) wymienia obecnie osiem rodzajów zaburzeń osobowości:

• osobowość paranoiczna

• osobowość schizoidalna

• osobowość dyssocjalna

• osobowość chwiejna emocjonalnie (typ impulsywny, typ borderline)

• osobowość histroniczna

• osobowość anankastyczna

• osobowość lękliwa (unikająca)

• osobowość zależna

Psycholog / Psychiatra / Psychoterapeuta  

Do kogo zwrócić się po pomoc ?

Psycholog, psychiatra i psychoterapeuta to specjaliści, którzy zajmują się tą samą dziedziną – ludzką psychiką – jednak każdy z nich pracuje w inny sposób i posiada inne uprawnienia.

Psycholog to osoba, która ukończyła studia na kierunku psychologia i uzyskała tytuł magistra psychologii. Praca psychologa polega w szczególności na: diagnozie psychologicznej, opiniowaniu, orzekaniu oraz na udzielaniu pomocy psychologicznej. 

Psychiatra to osoba, która ukończyła studia medyczne oraz specjalizację z psychiatrii. Lekarz psychiatra zajmuje się badaniem, zapobieganiem oraz leczeniem chorób i zaburzeń psychicznych - może wypisywać recepty. 

Psychoterapeuta to osoba, która posiada odpowiednie wykształcenie, uprawnienia oraz umiejętności do prowadzenia psychoterapii. Może, ale nie musi być również psychologiem, ale dodatkowo ma obowiązek ukończyć kształcenie podyplomowe w zakresie psychoterapii, akredytowane przez Polskie Towarzystwo Psychiatryczne lub Psychologiczne. 

Psychoterapia / Jak zacząć

Psychoterapia to przede wszystkim uznana metoda leczenia, ale też droga do uporządkowania życia osobistego oraz wspomaganie samorozwoju. Skuteczna psychoterapia opiera się na współpracy pacjenta z terapeutą, na zaufaniu i otwartości, które pozwalają na skuteczną pracę nad celami, do których dążymy w procesie psychoterapeutycznym. 

Moja praca jako psychoterapeuty opiera się w głównej mierze na założeniach nurtu psychodynamicznego.Jest to rodzaj terapii, który kładzie nacisk na ułatwienie przeżywania emocji i zwiększa ich zrozumienie, często poprzez odsłonięcie przykrych doświadczeń z przeszłości, uwolnienie tłumionych uczuć oraz uświadomienie sobie prawdziwych potrzeb.

Jak zacząć ?

Po umówieniu się na pierwszą wizytę spotkamy się na 1-2 konsultacje wstępne, podczas których przede wszystkim wspólnie ustalimy cele terapii, rozpoznamy istotne obszary z życia, na które szczególnie warto się przyjrzeć i zastanowić w ramach naszej pracy. Ponadto omówimy też wszystkie szczegóły formalne naszej współpracy. Sesje terapeutyczne odbywają się zazwyczaj 1 raz w tygodniu (w uzasadnionych przypadkach częściej).

Psycholog - Psychoterapeuta

Anna Dąbska 

Stres – wróg, a może przyjaciel ?

Chyba nie ma na świecie człowieka, który nie znałby uczucia stresu, jednak nie każdy potrafi dokładniej opisać czym jest to odczucie, co się na nie składa i dlaczego wogóle się pojawia. Stres z jednej strony jest zjawiskiem pozytywnym i przydatnym, mobilizuje i ostrzega (w psychologii nazywany jako eustres). Z drugiej zaś strony, gdy jest w nadmiarze bywa przytłaczający i hamujący nasze działania. Taki stres (nazywany jako dystres) sprawia, że przestajemy wierzyć we własne siły, paraliżuje nas napięcie i obawy związane ze stresującą sytacją. Właśnie z powodu nie radzenia sobie z takim stresem ludzie sięgają po
pomoc psychoterapeuty. Psychoterapia pozwala zrozumieć prawdziwe przyczyny dokuczliwego stresu, uczy jak radzić sobie w stresujących sytuacjach oraz pomaga dostrzegać jego nadchodzące symptopmy. Być może nie zawsze możemy mieć wpływ na sytuację, która wywołuje stres, jednak możemy mieć wpływ na odczuwanie skutków stresujących zdarzeń.

Paradoksalnie świat, w którym stres zupełnie by nie istniał byłby równie obciążający jak ten realny, który znamy. Całkowity brak stresu wywołuje znużenie, poczucie bezsensu, obniża poziom energii i zasysfakcji z życia, co może proawdzić do depresji.

Problem zaczyna się gdy odczuwanie stresu jest coraz silniejsze i trwa coraz dłużej. Czasem kumulują się różne wydarzenia, które potęgują odczuwanie stresu. Stąd już prosta droga do problemów natury emocjonalnej lub fizycznej (np. choroby kardiologiczne czy zaburzenia ze strony układu pokarmowego). 

Aby przybliżyć wagę problemów wynikającyh z pojawiania się stresujących wydarzeń życiowych, dwaj psychiatrzy Thomas Holmes i Richard Rahe opracowali skalę, która pozwala oszacować ryzyko zachorowania na chorobę somatyczną w wyniku nagromadzenia trudnych wydarzeń życiowych. Jeżeli w
ciagu dwóch lat doświadczyłaś/eś wymienionych na liście wydarzeń zsumuj uzyskane punkty.

Skala Stresu Thomasa Holmes’a i Richarda Rahe’a:

• Śmierć współmałżonka 100

• Rozwód 73

• Separacja lub rozstanie 65

• Pobyt w więzieniu 63

• Śmierć bliskiego członka rodziny 63

• Ciężka choroba lub zranienie ciała 53

• Zawarcie małżeństwa 50

• Zwolnienie z pracy/bezrobocie 50

• Pojednanie ze skłóconym małżonkiem 45

• Przejście na rentę lub emeryturę 45

• Znacząca zmiana stanu zdrowia członka rodziny 44

• Ciąża 40

• Problemy seksualne 39

• Pojawienie się nowego członka rodziny 39

• Poważna zmiana w pracy lub reorganizacja firmy 39

• Zmiana w dochodach finansowych 38

• Śmierć przyjaciela 37

• Zmiana stanowiska pracy 36

• Konflikty w rodzinie 35

• Wysoki kredyt lub poważne obciążenie hipoteki 31

• Problemy z hipoteką/odmowa kredytu 30

• Napad, kradzież, włamanie 30

• Awans w pracy lub degradacja stanowiska 29

• Syn/córka opuszcza dom rodzinny 29

• Kłopoty z teściową lub teściem 29

• Wybitne osiągnięcia osobiste 28

• Podjęcie lub utrata pracy przez współmałżonka 26

• Rozpoczęcie lub zakończenie nauki 26

• Znacząca zmiana warunków życia 25

• Znacząca zmiana nawyków 24

• Kłopoty z szefem 23

• Zmiana godzin lub warunków pracy 20

• Zmiana miejsca zamieszkania 20

• Zmiana szkoły 20

• Znacząca zmiana dotychczasowych rozrywek 19

• Znacząca zmiana aktywności religijnych 19

• Znacząca zmiana kontaktów towarzyskich 18

• Niewielka pożyczka 18

• Znacząca zmiana przyzwyczajeń dotyczących snu 16

• Zmiana dotycząca częstości kontaktów z rodziną 15

• Zmiana sposobu odżywiania się 15

• Urlop 13

• Święta spędzone z rodziną 12

• Niewielkie wykroczenie prawne 11

Wynik powyżej 300 pkt wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnych dla zdrowia psychicznego i fizycznego skutków stresu. Wynik 150-300 wskazuje na możliwość doświadczenia zaburzeń psychicznych lub somatycznych. Wynik poniżej 150 pkt wskazuje na niewielkie ryzyko. Nie jest to oczywiście sztywna skala, lepiej traktować wynik elastycznie, ponieważ to jak każdy człowiek radzi sobie z daną sytuacja stresową to często bardzo indywidualna sprawa. Wpływ na to ma nie tylko doświadczenie trudnych wyadrzeń, ale też odporność psychiczna, nastawienie czy wsparcie innych ludzi.

Zaburzenia lękowe to bardzo pojemna grupa zaburzeń, dawniej określanych często jako ,,nerwica", a to co je łączy to lęk, który powoduje wiele objawów i mocno utrudnia codzienne funkcjonowanie. Skala osób cierpiących na zaburzenia lękowe jest bardzo duża (około 4% ludzi na całym świecie), a przewiduje się, że ta liczba nadal będzie wzrastać. Ma to związek z coraz szybszym tempem życia, a co za tym idzie większym stresem oraz osłabieniem relacji rodzinnych.

Czym tak naprawdę jest lęk? Przede wszystkim należy oddzielić lęk, od strachu, który najczęściej jest wywołany przez realne zagrożenie, natomiast lęk jest bardziej ogólny, wywołuje poczucie zagrożenia, a jego źródłem często są nierealne lub mało prawdopodobne sytuacje. Odczuwanie lęku może mieć charakter bardziej uogólniony, wówczas ciężko jest określić jego przyczynę, bądź też konkretny - dotyczący przewidywanej sytuacji i związanego z nią zagrożenia. Ponadto lęk może się przejawiać w różnych formach. Na przykład chory, który cierpi na zaburzenia lękowe uogólnione może odczuwać nadmierny niepokój, być pełen obaw w stosunku do swoich aktywności (praca, szkoła...) i w większości nie jest w stanie kontrolować tych odczuć.

Zaburzenia lękowe mogą przejawiać się też pod postacią fobii, najbardziej popularną jest fobia społeczna, w której lęk związany jest określonymi sytuacjami społecznymi lub fobia swoista (inne nazwy to: specyficzna, izolowana), w której przedmiot (np. zwierzęta typu psy czy pająki) lub sytuacja fobiczna (np. latanie samolotem, jazda windą) niemal zawsze wywołuje natychmiastowy lęk lub niepokój.

Do zaburzeń lękowych zalicza sie również aburzenia obsesyjno – kompulsyjne twz. nerwica natręctw, która objawia się poprzez natrętne myśli (obsesje) i/lub czynności (kompulsje), które wywołują w jakimś stopniu cierpienie poprzez odczuwany przymus wykonywania ich oraz zakłócają społeczne i indywidualne funkcjonowanie chorego.

Przyczyna występowania zaburzeń lękowych często bywa złożona. Z jednej strony istotne mogą być predyspozycje genetyczne, czyli występowanie podobnych problemów u osób z rodziny, ale też występujące choroby somatyczne np choroby tarczycy, astma, problemy kardiologiczne. Istotne też może być doświadczanie stresujących sytuacji takich jak śmierć bliskiej osoby, rozwód, separacja małżeńska, ale też wydarzenia uznawane za powód do radości czyli ślub, ciąża czy choćby zmiana miejsca zamieszkania. Nie bez znaczenia pozostaje zażywanie wszelkich substancji psychoaktywnych typu alkohol, narkotyki czy środki uspokajające przyjmowane bez konsultacji z lekarzem. Na końcu warto wspomnieć też o pewnych cechach osobowościowych, takich jak perfekcjonizm, niskie poczucie własnej wartości lub nasilona potrzeba kontroli, które mogą w pewnym stopniu predysponować do wystąpienia zaburzeń lękowych.

DDA – Dorosłe Dzieci Alkoholików – termin używany przez terapeutów, wprowadzony na podstawie doświadczeń pracy terapetucznej z osobami pochodzącycmi z rodzin, w których przynajmniej jeden rodzic lub opiekun miał problem alkoholowy. Nie jest to jednostka chorobowa, ani zaburzenie osobowości – raczej cechy i sposoby funkcjonowania człowieka, które w dzieciństwie ułatwiały funkcjonowanie w rodzinie, natomiast w życiu dorosłym mogą być dysfunkcjonalne i sprawaiające
trudności na wielu płaszczyznach np.: tworzenie bliskich związków, (obawa przed odsłonięciem własnych uczuć, lęk przed zranieniem) poczucie bycia wystarczająco dobrym rodzicem, problemy z nadmierną kontrolą, poczuciem odpowiedzialności lub wręcz przeciwnie – uchylanie się od niej. Są to trudności, których źródłem mogą być utworzone w dzieciństwie wzorce funkcjonowania w rodzinie alkoholowej. Wymienia się cztery podstawowe role, jakie najcześciej przyjmuje dziecko: Bohater to często najstarsze dziecko, pełni rolę opiekuna dla swojego rodzeństwa lub nieudolnego wychowawczo rodzica, poświęca siebie i swój czas dla ratowania rodziny, nakłada na siebie wyrzeczenia i obowiązki, by inni mieli lżej. Nie potrafi zadbać o swoje potrzeby, jego nagroda to pochwała innych – dlatego wciąż dąży do bycia lepszym. Niestety jest to też często cena własnego zdrowia, nie dbając o siebie – nie pozwala sobie odczuwać zmęczenia czy sygnałów choroby. Bohater może być trudny w relacjach dla swojego otoczenia, poprzez swoje przeświadczenie o słuszności swoich racji i potrzebie kontroli wszystkich i wszystkiego.

Błazen (maskotka) czyli dziecko potrzebne do rozładowania napięcia w rodzinie, miłe, zabawne, dba o to, żeby w domu nie było nieprzyjemnie. ,,Córeczka tatusia" lub ,,synek mamusi" potrafi uspokoić i rozbawić awanturującego się rodzica. Żyje w przeświadczeniu (podobnie jak Bohater), że od niego zależy funkcjonowanie rodziny, dlatego zapomnina o swoich potrzebach . Bywa narażone na wykorzystanie seksualne przez rodzica, wszystko to powoduje, że w dramatyczny sposób zaciera mu granicę między żartem, a strachem. Odcina się od bólu i cierpienia poprzez śmiech, dlatego trudno mu podejmować dojrzałe role w późniejszym życiu.

Kozioł ofiarny – dziecko, na które najłatwiej jest zrzucić za wszystko winę. Pozbawione wsparcia i ciepłych relacji – odsuwa się od bliskich często w stronę grup równieśniczych z antyspołecznym nastawieniem. W wyniku złości i wrogości ma dużą potrzebę destrukcji tego co jest mu najłatwiej dostępne czyli najczęściej siebie – stąd łatwość popadania w uzależnienia i konflikty z prawem. Przez większość życia odczuwa poczucie winy oraz ciężar odrzucenia. 

Cień (dziecko we mgle) to dziecko zapomniane, nikomu nie przeszkadzające, prawie niewidoczne. Dziecko z lęku przez rzeczywistością wycofane w świat fantazji, książek, w miejsce, w którym nikomu nie wchodzi w drogę. W dorosłym życiu bardzo niepewne siebie i swoich zdolności, z wieloma problemami w kontaktach międzyludzkich, chęcią do unikania, a czasem udawania, że trudności nie istnieją gdy są bardzo przytłaczające. Umiejetność odrywania się od rzeczywistości może prowadzić do sięgania po używki powodujące takie złudzenie. 

Powyższy podział nie dotyczy tylko rodzin alkoholowych, ale wszystkich rodzin, które w pewnym sensie są dysfunkcyjne. Ludzie oczuwający w dorosłości skutki wychowania w rodzinach alkoholowych – jeśli zdecydują się podjąć psychoterpię chcą często zaakceptować swoje doświadczenia, zmierzyć się z traumami oraz
wypracować nowe sposoby funkcjonowania, w których sami będą mogli wyznaczać granice, w których nie będą czuli ciągłej presji udawadniania, swej wartości i obawy, że zostaną odrzuceni jeśli pokażą swoje prawdziwe ja.